ADR
دعاوی
حل اختلاف جایگزین
دانلود مقالات رشته حقوق
دانلود مقالات کارشناسی ارشد حقوق
دانلود مقالات حقوقی
سیستم همکاری در فروش فایل
خرید مقالات حقوقی
دانلود مقاله رشته حقوق
بررسی نقش تكمیلی روشهای حل اختلاف جایگزین (ADR) در حل و فصل دعاوی مربوط به ضمان قهری و خسارات
مقدمه و تعریف
روشهای حل اختلاف جایگزین (Alternative Dispute Resolution) كه به اختصار ADR نامیده می‌شود، امروزه بنحو فزاینده در اكثر كشورهای دنیا به عنوان ابزار موثری جهت حل و فصل اختلافات میان اشخاص بكار می‌رود. منظور از روشهای حل اختلاف جایگزین ADR عبارت است از هر آیین و روشی جهت حل و فصل دعاوی میان اشخاص باستثنای دادرسی قضایی، نظیر داوری و میانجیگری . بنابراین طبق این تعریف ADR ، به غیر از طرح دعوی در دادگاه‌ها، كلیه روش‌هایی را كه جهت حل و فصل اختلاف میان اشخاص بكار می‌رود، دربر می‌گیرد.
برخی صاحبنظران بر جنبه اختیاری روشهای حل اختلاف جایگزین تاكید داشته و تعریف محدودتری از آن ارایه داده‌اند كه شامل داوری نمی‌شود چرا كه ماحصل فرآیند داوری ـ كه همانا رای داور یا هیات داوری است ـ اختیاری نبوده و همانند احكام قضایی الزام‌آور است به عبارت دیگر این گروه ADR را مخفف عبارت Amicable Dispute Resolution یعنی «حل و فصل دوستانه اختلاف» دانسته و آن را شامل روش‌هایی كه با صدور رای لازم‌الاتباع فصل خصومت می‌كنند، نمی‌دانند. بدون اینكه خود را وارد این بحث كنیم كه كدام دیدگاه صحیح یا بهتر است، ما در این نوشتار دیدگاه اول را پذیرفته و ADR را در مفهوم وسیع خود به معنی روشهای حل اختلاف جایگزین بكار می‌بریم.
کلمات کلیدی:
ADR
دعاوی
حل اختلاف جایگزین
مزایای زیادی برای روشهای حل اختلاف جایگزین برشمرده‌اند كه اهم آن عبارتند از:
۱. كم‌هزینه بودن: یعنی در بیشتر كشورهای جهان طرح دعوی در محاكم و تشریفات دادرسی قضایی معمولاً برای هر دو طرف دعوی پرهزینه است اما در روشهای جایگزین برحسب نوعِ روشِ انتخابیِ طرفینِ اختلاف، هزینه‌ها متفاوت بوده و معمولاً در مقایسه با دادگاه‌ها بسیار كم‌هزینه‌تر است.
۲. انعطاف‌پذیری و سرعت: برخلاف دادرسی قضایی كه دادگاه‌ها ملزم به پیروی از تشریفات قانونی و آیین دادرسی بوده و این تشریفات، كه خود موضوعیت داشته و برای تضمین عدالت واجد اهمیت اساسی است، اغلب طولانی، زمانبر و خشك و غیرقابل انعطاف است حال آنكه در روشهای جایگزین، طرف‌ها و یا اشخاصی كه به فصل اختلاف می‌پردازند، تابع هیچ تشریفاتی نیستند مگر آنچه كه خود تعیین كنند. به همین علت سرعت و انعطاف‌پذیری یكی از مهمترین مزایای غیرقابل انكار روشهای جایگزین است.
۳. كارآیی و اطمینان: با توجه به نقش اراده طرفین دعوی در تعیین فرآیند، آیین و تشریفات حل و فصل اختلاف، و فرد یا افرادی كه به حل اختلاف می‌پردازند و نیز منشاء ارادی ماحصل این فرآیند، باید گفت كه اولاً برخلاف قضات دادگاه‌ها كه طرفین اختلاف كوچكترین نقشی در تعیین ایشان نداشته و حتی شناختی از وی و صلاحیت‌های علمی و اخلاقی او ندارند، داوران و یااشخاصی كه به میانجیگری و سازش می‌پردازند، منتخب مستقیم و یا مع‌الواسطه، طرفین دعوی و مورد وثوق آنها بوده و لذا به جهت نقش فعال طرفین در كل فرآیند رغبت بیشتری به اجرای نتیجه و ماحصل آن (اعم از رای داوری، سازش‌نامه و غیره) دارند.
